بدون شک چوب یکی از زیباترین ابزارها برای ساخت انواع وسایل و صنایع دستی است که این روزها طرفداران بسیاری را نیز به خود اختصاص داده است. شاید برای شما هم پیش آمده است که با دیدن آثار هنری ساخته شده از چوب، شگفت زده شده و به زیبایی بیشتر این منبع طبیعی پی برده باشید. خوشبختانه تنوع بسیار بالای گونه های گیاهی و درختان، سبب تولید انواع مختلف چوب شده که هر یک برای کاربردهای مختلفی قابل استفاده می باشند.
چوب راش:
چوب درخت راش به رنگ کرم مایل به قرمز است و با داشتن پوسته ای نازک و حساس، از دسته چوب های سخت به حساب می آید. چوب تولید شده از درخت راش، به دلیل مقاومت بالا، برای تولید وسایلی مانند مبل، کابینت، دسته ابزار، تخته سه لایی و .. مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این، از این چوب برای ساخت ابزار آلات موسیقی مانند پیانو و طبل نیز استفاده می شود. چوب راش پس از برش، در مقابل رطوبت و عوامل محیطی مقاوم نبوده و به همین دلیل است که برای استفاده در فضاهای باز انتخاب مناسبی نیست؛ اما می توان برای زیباسازی فضاهای داخلی اشکال معماری، مانند کلبه های جنگلی از آن استفاده کرد.
اگر به فکر ساخت صنایع دستی با چوب راش هستید؛ باید این نکته را بدانید که به دلیل سختی بالای این چوب، استفاده از ابزار دستی برای ساخت وسایل، کاری بسیار دشوار خواهد بود. در مورد منابع چوب راش در داخل کشور ایران، می توان گفت که گونه های شرقی این چوب در ارتفاعات گیلان و مازندران یافت می شوند؛ اما به دلیل محدودیت های اعمال شده برای قطع درختان در این مناطق، تولید کنندگان مبلمان و کابینت، بیشتر از چوب های راش وارداتی و یا ام دی اف برای تولیدات خود استفاده می کنند.
چوب ملچ:
چوب درخت ملچ به رنگ قهوه ای مایل به قرمز است که ممکن است رگه های سبز رنگ نیز در آن وجود داشته باشد. این چوب در دسته چوب های نیمه سخت قرار گرفته و در تولید مبلمان، جعبه سازی، چوب هاکی، تیر و کمان، آلات موسیقی چوبی و ساخت کلبه ها مورد استفاده قرار می گیرد. چوب ملچ در مقایسه با چوب راش در مقابل رطوبت دوام بیشتری داشته و به همین علت در صنعت قایق سازی نیز کاربرد بسیاری دارد.
نقش و نگارهای زیبای موجود در سطح چوب ملچ سبب شده تا از این چوب برای تولید روکش های مختلف چوبی نیز استفاده شود. علاوه بر این، ملچ به دلیل در هم تنیدگی بافت خود، مقاومت بالایی در برابر خمش دارد. از منابع درخت ملچ در کشور ایران می توان به جنگل های شمال کشور و همچنین جنگل های ارسباران در شهر آذربایجان شرقی اشاره کرد
چوب افرا:
درخت افرا یکی از درختان بومی آسیاست که تا به امروز بالغ بر ۱۰۰ گونه متفاوت از آن کشف شده است. رنگ چوب برای گونه های مختلف این درخت، متفاوت است اما رنگ متداول آن سفید مایل به صدفی است که رگه هایی از رنگ قرمز نیز در آن وجود دارد. خبر خوب برای علاقمندان به هنر صنایع دستی این است که چوب افرا به دلیل داشتن قابلیت ظریف کاری، برای استفاده در ساخت صنایع دستی انتخاب بسیار خوبیست. از این چوب در هنر خراطی، منبت کاری، نازک کاری و ساخت وسائل تزئینی و انواع سازهای چوبی استفاده می شود.
علاوه بر موارد ذکر شده، چوب افرا در دسته چوب های نیمه سخت قرار گرفته و از این رو در تولید مبلمان، میز کنسول و سایر وسایل خانگی نیز کاربرد دارد. چوب این درخت به دلیل استحکام بالای آن، گزینه بسیار مناسبی برای تولیدکنندگان پلای وود یا تخته چندلایی است. گونه های موجود از درخت افرا در کشور ایران حدود ۱۰ نوع هستند که به صورت درخت یا درختچه در جنگل های جنوب، غرب و شمال کشور می رویند.
چوب گردو:
چوب گردو یکی از محبوب ترین چوب ها در تولید صنایع دستی به حساب می آید. تراشکاری و کنده کاری روی چوب گردو بسیار آسان بوده و در عین حال به دلیل تراکم بسیار بالای بافت، دوام و مقاومت خوبی نیز در برابر ضربه دارد. اگر به هنرهای دستی چوبی علاقمندید، چوب گردو بهترین پیشنهاد برای شما خواهد بود.
چوب گردو تنوع بسیار بالایی از انواع رنگ ها را داراست و این به دلیل تفاوت رنگ در پوسته و مرکز تنه های درخت گردوست. به طوری که، قسمت های بیرونی چوب درخت گردو به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری بوده و بخش های مرکزی آن، طیف مختلفی از رنگ قهوه ای، از روشن تا تیره را داراست. از چوب گردو در تولید انواع وسایل تزئینی، صنایع دستی و وسایل موسیقی استفاده می شود. نکته جالب در مورد چوب درخت گردو تغییر رنگ آن است.
با گذشت زمان و تحت تاثیر نور، رنگ این چوب روشن تر شده و تغییر پیدا خواهد کرد. خوشبختانه گونه های مختلف این درخت در اکثر مناطق کشور ایران رشد می کنند. از نمونه های این مناطق می توان به دامنه رشته کوه البرز در شمال و زاگرس در غرب کشور، اقلید فارس در جنوب، ارتفاعات جنوب غربی ارومیه، کوه تفتان در سیستان و بلوچستان و ارتفاعات شمال کرمان اشاره کرد.
چوب چنار:
درخت چنار یکی از زیباترین درخت هاست که در دسته درختان تزئینی قرار می گیرد. بدون شک نمونه های بیشماری از این درخت را در محیط های شهری، خصوصاً در شهر تهران، از نزدیک دیده اید. درختی بلند قامت و زیبا، با برگ هایی به شکل ستاره که تا ارتفاع ۵۰ متری نیز رشد خواهد داشت. چوب درخت چنار از دسته چوب های نیمه سخت است و از نظر بافت شبیه به چوب راش است.
این چوب از نظر رنگبندی مانند چوب درخت گردو، تنوع رنگبندی دارد. رنگ قسمت بیرونی آن زرد مایل به سفید است، قسمت های داخلی صورتی مایل به خاکستری و هر چه چوب سن بالاتری داشته باشد؛ این رنگ به سمت قهوه ای متمایل می شود. به دلیل زیبایی ظاهری چوب درخت چنار، از آن برای تولید مبلمان استفاده می شود. این نوع چوب در هنر معرق کاری و منبت کاری نیز کاربرد دارد.
درخت چنار یکی از درختان بومی کشور ایران است و ریشه های فرهنگی و تاریخی نیز با خود به دنبال دارد. انواع مختلف این درخت در اکثر مناطق ایران به وفور یافت می شود، اما اصولاً از این درخت به منظور کاربردهای تزئینی استفاده شده و بنا به شرایط خاص مانند یخ زدگی و یا خشک شدگی از چوب آن استفاده می شود.
چوب بلوط:
چوب درخت بلوط یکی از مقاوم ترین و سرسخت ترین انواع چوب برای تولید سازه های مختلف چوبی است. درخت بلوط بیش از ۶۰ گونه مختلف دارد و رنگبندی چوب آن نیز بسیار متنوع است. از بین تمامی این رنگ ها، رنگ قرمز و سفید کارایی بیشتری دارد. زیبایی ظاهری و مقاومت بالای این چوب باعث شده تا در تولید کفپوش، کابینت و مبلمان مورد استفاده قرار بگیرد. لازم به ذکر است که از ام دی اف ملامینه هم در تولید انواع کابینت، کفپوش و مبلمان هم استفاده می شود.
این نوع چوب مقاومت بالایی در برابر نفوذ آب داشته و از این رو در صنعت کشتی سازی نیز از آن استفاده های بسیاری می شود. علاوه بر این، چوب بلوط به واسطه ترکیبات خاصی که در خود دارد، در مقابل نفوذ حشره و آفت نیز بسیار مقاوم است. گونه های بلوط ایرانی با ارتفاع نزدیک به ۱۰ متر در سرتاسر رشته کوه زاگرس به وفور یافت می شود.
چوب ممرز:
ممرز چوبی نیمه سخت است و مقاومت بالایی دارد. منابع بسیاری از این نوع درخت در کشور ایران موجود است و همین امر سبب شده تا از نظر قیمت، نسبت به سایر چوب ها مقرون به صرفه تر باشد. از چوب درخت ممرز به سبب قیمت مناسب تر، در پوشش سقف شیروانی و یا صنایع دستی نظیر معرق کاری و خراطی استفاده بسیاری می شود. رنگ درون و بیرون این چوب سفید مایل به صورتی است و قابلیت تورق بسیار بالایی دارد. منبع اصلی درخت ممرز در کشور ایران جنگل های شمال است و می توان گفت یکی از درختان بومی این مناطق می باشد
چوب نراد یا کاج:
درخت نراد یکی از گونه ای مختلف درخت کاج است که چوب حاصل از آن به رنگ زیبای سفید مایل به صورتی و یا کرم است. . چوب نراد در گروه چوب های وارداتی است و منابع آن در داخل ایران، از کشور روسیه تامین می شود. این چوب از دسته چوب های نرم و منعطف است و مقاومت بالایی ندارد از این رو از آن در صنایع کاغذ سازی، ساخت پالت، کفپوش و … استفاده می شود.
چوب نراد در مقایسه با سایر چوب ها قابلیت بیشتری برای سمباده خوری و یا برش کاری دارد و به همین دلیل در تولید صنایع دستی و هنری نیز مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این نراد، از لحاظ قیمتی مقرون به صرفه تر بوده و به همین دلیل یکی از پر کاربردترین چوب ها در صنعت نجاری می باشد.
چوب تبریزی
- رنگ این چوب بین سفید تا کرم روشن متغییر است و اغلب در آن نقطه های سیاه یا قهوه ای رنگ به چشم می خورد. این چوب که تقریبا نرم و سبک است، دوام چندانی ندارد و کار با آن آسانی است. برای ساخت کاغذ سازی، کبریت سازی، جعبه سازی، ادوات کشاورزی از آن استفاده می شود. گفتنی است به دلیل ویژگی های این چوب، برای ساخت سازه های چوبی زیاد مناسب نیست و کیفیت و مقاومت بالایی از خود نشان نمی دهد.
چوب ساج (تیک)
رنگ این چوب قهوه ای پر رنگ با خط های سیاه است. ساج با جنسی بسیار سنگین و با دوام شناخته می شود. این چوب در صنعت کشتی سازی، صنایع ظریف به خصوص خاتم کاری، ساخت ابزار آزمایشگاهی، روکش گیری، قسمت های بیرونی و داخلی ساختمان بسیار کاربرد دارد.
چوب آبنوس
رنگ این چوب سیاه بوده و بسیار خوش بو، با چگالی بالا است. در تنه داخلی آن رنگ های مختلف زرد، سفید تا قهوه ای و سیاه دیده می شود.
انواع مختلف چوب آبنوس: آبنوس سیاه، آبنوس مرمری یا مرمری آندام، آبنوس کاکی هستند. آبنوس به دلیل سختی و استحکام بی نظیری که دارد در ساخت وسایلی نظیر انواع مبلمان، میز و صندلی و پیانو مورد استفاده قرار می گیرد.
چوب توسکا
توسکا دارای چوبی نرم است. چوب بریده‌شدهٔ توسکا در هنگام پاییز سفید رنگ است ولی لحظاتی بعد از برش به قرمز متمایل می‌شود و سپس به رنگ صورتی روشن درمی‌آید و به همین رنگ می‌ماند. چوب درون توسکا نامشخص، به رنگ کرم مایل به قرمز است. دارای دوایر سالیانه پهن با حدود نسبتا مشخص و موجدار در مقطع عرضی است. پره چوبی آجری‌شکل قرمزرنگ در مقطع شعاعی و دوک‌های ظریف (پره ها) در مقطع مماسی دارد. چوب این درخت نیمه‌سنگین تا سبک است که به دلیل پرداخت و رنگ‌پذیری شکاف‌خوری و ابزارخوری خوب در صنعت مبلمان مصرف دارد ولی کم‌دوام بوده که البته در آب دوام قابل توجهی دارد. در ایران بیشترین میزان فروش را در بازار چوب‌فروشان پس از راش را دارا است که البته مهم‌ترین مورد مصرف آن در کارخانجات تخته لایه‌سازی است. به خاطر مقاومت آن در برابر آب در ساختن بناهای آبی نیز مصرف می‌شود
